آن که در رأس این حکومت قرار می گیرد و زمامدار مسلمانان می شود «ولی امر مسلمین» نامیده می شود. مردم در این دوره با کسی به عنوان «ولی»، «امام»، «پیشوا» و «رهبر» بیعت می کنند و فرمان او را اجرا می کنند.
حالا که سخن به این جا رسید و این که در عصر غیبت امام زمان (عج) ادامه ی حکومت و ولایت پیامبر خدا و امامان معصوم ضروری است، مدعی هستیم که تداوم آن با فقهاست و «ولی فقیه» در این دوره عهده دار این مسئولیت بزرگ است. اینک پیش از اثبات این ادعا، ناچار باید به توضیح چند کلمه و اصطلاح بپردازیم، مثل اینکه:

فقیه کیست؟
مجتهد کیست؟
مرجع تقلید کدام است؟
چه کسی می تواند مجتهد و فقیه شود؟
کدام فقیه می تواند ولایت داشته باشد و شرایط آن چیست؟
ولی فقیه و رهبر را چگونه انتخاب می کنند و توسّط چه کسانی و برای چه مدتی انتخاب می شود؟
اختیارات او چیست؟
تا چه زمانی ولایت دارد؟
نقش مردم در این مورد چیست؟
این ها و سؤال های دیگری که شاید در ذهن شما هم باشد، نکاتی است که باید روشن شود.
اینک به توضیح این اصطلاح ها می پردازیم.
همان طور که رسول خدا تکلیف مسلمانان را پس از خود روشن ساخته و جانشن خود را تعیین کرده بود، جانشینان او و امام معصوم هم برای دوران غیبت، که مردم دسترسی به امام معصوم ندارند، وظیفه را روشن ساخته اند. این تعیین
۱:گاهی ممکن است با ذکر نام و مشخصات باشد (مثل آن چه که پیامبر یا هر امامی جانشین خود را با نام، مشخص می ساخت)
۲:و گاهی هم ممکن است خصوصیات و شرایطی را به طور کلی بیان کنند که در هر کس که این اوصاف وجود داشت، او شایستگی آن را دارد که بر مردم پیشوایی و رهبری کند.
در مورد جانشینی فقها برای امامان، این شیوه ی دوم به کار رفته است.
بدون مراجعه به هر حدیث و روایت نیز، این مسئله کاملا عقلی و روشن است که چون در جامعه ی اسلامی، باید احکام خدا جاری شود، و چون سرپرست مسلمین مسئول اجرای دین است، و چون این مسئولیت از راه تشکیل دولت و حکومت است، پس کسی باید عهده دار این حکومت باشد که این چند شرط را داشته باشد:
اول: شناخت کافی از اسلام و احکام خدا (فقاهت)چون در جامعه ی اسلامی، باید احکام خدا جاری شود.
دوم: عدالت و تقوی و تعهد (عدالت)چون سرپرست مسلمین مسئول اجرای دین است
سوم: قدرت مدیریت و تدبیر و شایستگی های سیاسی و اجتماعی برای رهبری (کفایت).چون این مسئولیت از راه تشکیل دولت و حکومت است.

برگرفته از کتاب ولایت فقیه به زبان ساده
مولف:حجت الاسلام و المسلمین جواد محدثی
ناشر:بوستان کتاب