§ عده‌یى سعى مى‌کنند ولایت فقیه را به معناى حکومت مطلقه‏ى فردى معرفى کنند؛ این دروغ است. ولایت فقیه ـ طبق قانون اساسى ما ـ نافى مسؤولیت‌هاى ارکان مسؤول کشور نیست. مسؤولیت دستگاه‌هاى مختلف و ارکان کشور غیرقابل سلب است. ولایت فقیه، جایگاه مهندسى نظام و حفظ خط و جهت نظام و جلوگیرى از انحراف به چپ و راست است؛ این اساسى‌ترین و محورى‌ترین مفهوم و معناى ولایت‌فقیه است.[i]

· همین ولایتى که براى رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) و امام در تشکیل حکومت و اجرا و تصدى اداره هست، براى فقیه هم هست.[1]

§ آن کسى که ولىّ و حاکم مردم است، یک سلطان نیست؛ یعنى عنوان حکومت، از بُعد اقتدار و قدرت او بر تصرف ملاحظه نمى‌شود؛ از بُعد این‌که او هر کارى که مى‌خواهد، مى‌تواند بکند، مورد توجه و رعایت نیست؛ بلکه از باب ولایت و سرپرستى او، و این‌که ولىّ مؤمنین یا ولىّ امور مسلمین است، این حق یا این شغل یا این سمت مورد توجه قرار مى‌گیرد. قضیه‌ى حکومت در اسلام، از این جهت مورد توجه است. اگر این مفهوم ولایت و آنچه را که اسلام براى ولىّ و والى به عنوان شرط و وظیفه قرار داده است، بشکافیم ـ که در کلمات ائمه‌ى معصومین در این باب، خیلى حرفهاى آموختنى وجود دارد، و در همین نامه‌ى امیرالمؤمنین به مالک اشتر و آن توصیه‌هاى بزرگ، مفاهیم ارزنده‌ى زیادى هست ـ خواهیم دید که مردمی‏ترین نوع حکومت این است. در فرهنگ بشرى ـ یعنى فرهنگ آزادی‏خواهان عالم در طول تاریخ ـ هیچ چیزى که از حکومت زشت باشد، در مفهوم ولایت وجود ندارد. مفهوم استبداد یا خودسرى، به میل خود یا به ضرر مردم تصمیم گرفتن، مطلقاً در معناى ولایت اسلامى نیست. نه این‌که یک شخصى نمى‌تواند به نام ولایت از این کارها بکند؛ خیر، شیاطینى هستند که با همه‌ى نامهاى خوب، همه‌ى کارهاى بد را در دنیا کرده‌اند. مقصود، آموزش و درس و راه اسلامى است. البته کسانى که دلباخته‌ى مفاهیم غربى و بیگانه‌ى از اسلام هستند، ممکن است حرفهایى بزنند، یا تصوراتى بکنند؛ لیکن اینها بر اثر نشناختن مفهوم ولایت است.[ii]