§ هدف تمام پیامبران، کشاندن مردم به صراط مستقیم است و صراط مستقیم هم یعنى عبودیت؛ «وَ أَنِ اعْبُدُونی‏ هذا صِراطٌ مُسْتَقیمٌ»؛[1] باید مردم را به عبودیت الهى که همان صراط مستقیم است، سوق دهید.[i]

§ معنا و روح توحید عبارت است از این‌که انسان از غیرخدا عبودیت نکند و در مقابل غیرخدا، جبهه‏ ى بندگى به زمین نساید؛ این معناى عبودیت کامل و خالص است.[ii]

§ توحید عبارتست از حاکمیت اللّه بر زندگى انسانها، نه فقط اینکه انسان معتقد باشد که یک خدایى هم هست. خب خود کفار قریش مگر معتقد به خدا نبودند؟! البته آنها شریک قائل بودند براى خدا، آن شرکا را هم شفعاى خودشان مى‏دانستند پیش پروردگار. توحید به آن حاقّ معناى توحید عبارت از این است که در جامعه حاکمیت خدا باشد، خب حاکمیت خدا به چیست؟ حاکمیت خدا به این است که قوانین الهى در جامعه جارى بشود، آن چیزى که قانون الهى است او در جامعه اجرا بشود نه قوانین خاصّ آمریکا یا قوانین خاصّ شوروى یا قوانین غربى و قوانین بشرى؛ قوانین منطبق باشد با کتاب‏اللَّه.[iii]

§ حاکم حقیقى بر بشر خداست؛ منتهى حکومت خدا بر مردم، باید به شکل حکومت یک انسان بر مردم که بر طبق معیارهاى الهى باشد تجسّم پیدا کند؛ بدون آن حکومت خدا بر مردم معنا ندارد. این انسان، پیغمبران الهى هستند که براى حاکمیّت بین مردم آمدند و در غیبت پیغمبران، جانشینان، اوصیاء، فقها امت، دین شناسان، آگاهان، آن کسانى که منصب ولایت را و امامت را از پیغمبر و از ائمه به ارث بردند.[iv]

مگر انسان‏ها بدون داشتن حکومت الهی، نمی‏تونند به کمال برسند؟!

§ مهمترین و حسّاس‏ترین مسأله‏ى هر ملتى، همین مسأله‏ى حکومت و ولایت و مدیریت و حاکمیتِ والاى بر آن جامعه است، این تعیین‌کننده‌ترین مسأله براى آن ملت است. ملتها هرکدام به نحوى، این قضیه را حل کرده‌اند؛ ولى غالباً نارسا و ناتمام و حتّى زیانبخش.[v]

· بدون تشکیل حکومت و بدون دستگاه اجرا و اداره، که همه جریانات و فعالیت‏هاى افراد را از طریق اجراى احکام، تحت نظام عادلانه درآورد، هرج و مرج به وجود مى‏آید، و فساد اجتماعى و اعتقادى و اخلاقى پدید مى‏آید. پس براى اینکه هرج و مرج و عنان گسیختگى پیش نیاید و جامعه دچار فساد نشود، چاره‏اى نیست جز تشکیل حکومت و انتظام بخشیدن به همه امورى که در کشور جریان مى‏یابد.[vi]

§ آنها [خوارج] می‏گفتند: «لَا حُکْمَ إِلَّا لِلَّهِ»؛ حکومت مال خداست. ولی امیر المؤمنین در جواب این می‏گوید: «کلمة حق یراد بها الباطل»؛[2]سخن، سخن درستی است و حاکم واقعی خداست؛ آن کسی که مقررات را می‏گوید و سررشته زندگی را به دست می‏گیرد، واقعاً خداست، اما آیا شما می‏گوئید: «لَا حُکْمَ إِلَّا لِلَّهِ»[3] یا می‏گوئید: «لَا إِمْرَةَ إِلَّا لِلَّهِ»؟![4] قانون و حکومت مال خداست؛ اما مجری قانون کیست؟ آیا شما این را هم می‏گوئید که غیر خدا کسی نباید مجری قانون باشد؟! لذا در جواب این سخن می‏گوید: «لَا بُدَّ لِلنَّاسِ مِنْ أَمِیرٍ»؛ بالأخره ‎انسانیت و جامعه بشری، امیر لازم دارد. حاکم و فرمانروا لازم دارد؛ این طبع انسانی است که باید زندگی‏اش با یک مجری قانون همراه باشد. بودن قانون کفایت نمی‏کند؛ باید کسی باشد تا [در جایگاه] مجری، قانون را اجرا کند و بر اجرای دقیق و صحیح این قانون نظارت کند.[vii]

§ «قُلْ أَ غَیْرَ اللَّهِ أَتَّخِذُ وَلِیًّا فاطِرِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ»؛[5] آیا من غیر از خدا کسى را به عنوان ولى انتخاب بکنم در حالى که آفریننده‏ى آسمان و زمین خداست؟! اگر انسان زیر بار حکومت کسى قرار است برود، باید زیر بار حکومت آن کسى برود که قدرت در سراسر آفرینش در قبضه‏ى اوست... خب این حکومت الهى[است].[viii]

§ در جامعة بی‏ولایت، چراغ‏ها شعله نمی‏کشند و روشنی‎شان بیشتر نمی‏شود؛ همان یک ذره روغنی هم که دارند، تمام می‏شود تا به کلی خشک می‏شود.  چراغ‏هائی که پیغمبر روغن ریخته بود، رو به خاموشی گذاشت و دیدید که چطور خشک شد؛ دیدید که روزهای بعد از وفات پیامبر، شعله می‏کشید، روشن می‏کرد، منور می‏کرد، چون روغنش را پیامبر ریخته بود؛ اما چون دست ولایت بالای سر این مشعل‏ها و چراغ‏ها نبود، چطور روغنش ته کشید؛ خشک شد؛ بدبو شد؛ پردود شد؛ کم نور شد... جامعة دارای ولایت، جامعه‎ای می‏شود که تمام استعدادهای انسانی را رشد می‏دهد؛ همه چیزهایی که برای کمال و تعالی انسان خدا به او داده ‎اینها را بارور می‏کند؛ نهال انسانی را بالنده می‏سازد؛ انسانها را به تکامل می‏رساند؛ انسانیت‏ها را تقویت می‏کند.[ix]