بررسی دیدگاه آیت الله خوئی درباره ولایت فقیه

آیت الله خوئی (ره) از فقهایی بود که ولایت فقیه را به عنوان حق تصدی او در جامعه اسلامی درباره بسیاری از کارها و شؤون از «باب حسبه» قبول داشت؛ زیرا در بعضی کتابهائی که از ایشان منتظر شده گر چه در ادله لفظی ولایت فقیه تشکیک نموده، ولی در عین حال از راه حسبه آن را پذیرفته است و همانگونه که گفتیم در عمل هیچ تفاوتی با فقهای دیگر که قایل به ولایت از دیدگاه اول بوده‌اند، ندارد و هنگامی که می‌گوید: «در عصر غیبت، ولایت برای فقیه با هیچ دلیلی اثبات نمی‌شود»، مقصود ایشان عدم اثبات آن با ادله لفظی است و این مطلب منافاتی با اثباتش از راه عقلانی از باب حسبه ندارد.

افزون بر این در کتابهایی که در اواخر حیات شریفشان نگاشته‌اند، نوعی تمایل به اثبات ولایت فقیه از راه ادله لفظی (حداقل نسبت به بعضی موارد) دیده می‌شود، بلکه در آخرین کتابی که از ایشان چاپ شده، ولایت مطلقه را برای ولی امر عنوان نموده و ولی امر را اعم از امام معصوم (ع) و فقیه دانسته و چندین جا عنوان ولی امر را به کار برده است.

در هر حال، برای آگاهی از نظر دقیق آن فقیه، پیرامون ولایت فقیه و سیر تحول فکری ایشان راجع به مسأله لازم است به بررسی کتابهای فقهی ایشان در این خصوص بپردازیم.