بسم الله الرحمن الرحیم

فصل 4: ضرورت تشکیل حکومت در اسلام

3.   سنّت پرچمداران و صاحبان رسالت الهی در پیگیری و تحقّق حکومت

     شماره 6

     امام سجاد, امام باقر و امام صادق ^{علیهماالسلام}

3. امام سجاد (علیه السلام)

v  دوران امام چهارم، از سخت‎ترین دوران‎ها از لحاظ اختناق دستگاه‎های حاکم بود و شیعیان در شرایط سخت تقیه به سر می‎بردند؛ با این‎حال، امام سجاد (علیه السلام)، علاوه بر دعاهای بسیاری که با مضامین سیاسی بیان فرموده‎اند، از معدود فرصت‎های پیش آمده برای تبیین حق غصب شدة ائمه(علیهم السلام) استفاده می‏نمودند. مثل روایتی که در قالب تشریح حقوقی که به عهدة انسانِ مسلمان است (رسالة حقوق) بیان داشته‏اند:

«فَحُقُوقُ أَئِمَّتِکَ ثَلَاثَةٌ أَوْجَبُهَا عَلَیْکَ حَقُّ سَائِسِکَ بِالسُّلْطَانِ»؛[1] ... و حقوق امامان بر شما سه چیز است؛ واجب‎ترین آنها بر شما، حق سیاست اوست برشما، به حکم سلطنتی که دارد...»

بسم الله الرحمن الرحیم

فصل 4: ضرورت تشکیل حکومت در اسلام

3.   سنّت پرچمداران و صاحبان رسالت الهی در پیگیری و تحقّق حکومت

     شماره 5

     امام حسن و امام حسین ^{علیهما السلام}

هر چند شرایط اختناق عجیب حاکم در دوران اهل بیت(علیهم السلام) از یکسو، و عدم وجود یاران و خواص قابل اعتماد و تاثیرگذار از سوی دیگر، امکان طرح بحث حق حاکمیت را از آن بزرگواران سلب می‏کرد، با این همه، هرگاه ائمة هدی(علیهم صلوات الله) فرصت می‎یافتند به تبیین حق الهی خود برای تصدی حکومت و مدیریت جامعه ـ که در روایات ما با کلماتی چون ولایت، خلافت و امامت بیان می‎گردد ـ پرداخته‎اند. در اینجا مروری گذرا خواهیم داشت بر گوشه‏ای از روایاتی که با این مضمون، در جوامع روایی ما موجود است؛

1. امام حسن مجتبی(علیه السلام)

v  با شهادت امیرالمؤمنین علی(علیه السلام) و بیعت مردم با امام حسن مجتبی(علیه السّلام)، امامت ایشان با تصدی حاکمیت جامعة اسلامی، هم‎زمان آغاز گشت. لذا از اولین اقدامات حکومتی آن حضرت دعوت از معارضان حاکمیت خدایی خویش برای پذیرش خلافت بود. از این‎رو حضرت، به‏وسیلة جندب بن عبد اللّه أزدى نامه‏اى براى معاویه فرستادند که مضمون آن این بود: