یک شرط مهم دیگری در پیشوای مسلمین باید باشد که از آن به «عدالت» یاد کردیم.
تنها دانایی و باسواد بودن و آگاهی از احکام خدا کافی نیست. کسی صلاحیت رهبری بندگان خدا را دارد که متّقی، خداترس، با ایمان، پاک، متعّهد و خود ساخته باشد. به این ها «شرایط اخلاقی و تقوایی» می گوییم.
کسی که دنیا دوست، اهل هوا و هوس، شهرت طلب، ریاکار و بی تقوا باشد و در عمل، پای بند به احکام خدا نباشد و پرهیزکاری و خلوص و دینداری نداشته باشد، نه صلاحیت دارد که «مرجع» مردم باشد، نه رهبر و پیشوای مسلمانان.

مقام رهبری مسلمانان، شایسته ی کسانی است که خویشتن دار و دور از هواهای نفسانی و با تقوا باشند=»چرا که بناست اختیار مردم و جامعه در امور دین و دنیا به آنان سپرده شود.=» چرا که اگر تقوا و پاکدامنی و خلوص و تعهّد نداشته باشد، دین و دنیای مردم به خطر می افتد و خسارت ها و زیان های جبران ناپذیر وارد می شود .
یک شرط دیگر نیز هست که به آن «کفایت سیاسی»می گویند.
کفابت سیاسی یعنی چه؟ یعنی توانایی برای اداره ی جامعه ی اسلامی و رهبری مردم است.یعنی آن شخص قدرت تدبیر، برنامه ریزی، مدیریّت و آینده نگری داشته باشد، اوضاع جهان و جامعه را خوب بشناسد، از شجاعت لازم برخوردار باشد و آگاه به زمان خویش باشد.
خیلی روشن است که اگر فقیه و مجتهدی از نظر آگاهی به مسائل شرعی و از جنبه ی علمی و هم چنین از نظر پارسایی و زهد و تقوا در درجه ی خیلی بالایی هم قرار داشته باشد، ولی جامعه و شرایط دنیا را نشناسد،قدرت تدبیر و مدیریت نداشته باشد، ترسو باشد، با همه ی احترامی که دارد، نمی توان سرنوشت میلیون ها مسلمان را در دنیای بزرگ و پیچیده ی امروز، با این همه دشمنان و دشمنی هایی که وجود دارد به او سپرد؛ یعنی خداوند برای او چنین حق و ولایتی قرار نداده است. رهبری مسلمین و عهده دار شدن ولایت و سرپرستی آن، مسئولیتی سنگین و فراتر از پاسخ گویی به مسائل شرعی و فردی مقلدین است. رهبر علاوه بر صلاحیت های علمی و اخلاقی که قبلا اشاره شد باید هوشیار، زرنگ، قاطع، آگاه، آشنا با سیاست و مدیر هم باشد.

این طرح، برای اداره ی جامعه ی اسلامی در عصر غیبت، مترقّی ترین شیوه ی اداره ی جامعه است؛ یعنی دانا ترین، پاک ترین و لایق ترین فرد اسلام شناس و فقیه زمان شناس، رهبری و ولایت بندگان خدا را بر عهده بگیرد و جامعه را بر اساس دین خدا، اداره کند. هر عاقلی هم این شیوه را می پسندد و می پذیرد، هم چنان که سپردن اداره ی هر کار یا مجموعه ای به شایسته ترین فرد که علاوه بر پاکی و تعهد، دانش لازم و تخصص و کاردانی و مدیریّت هم داشته باشد، از مترقّی ترین شیوه های مدیریّت است.
پس آن چه که به عنوان «ولایت فقیه» مطرح است؛ یعنی:
جامعه، زیر نظر کسی که
هم علم به قانون خدا،
هم عدالت وپاکی،
هم کاردانی و لیاقت و کفایت داشته باشد، اداره شود.
این دیدگاه شیعه شیوه ی حکومتی مسلمین در عصر غیبت است که اصطلاحا به آن «ولایت فقیه» گفته می شود.
در این جا جا دارد کلام حضرت امام خمینی (ره) آورده شود. ایشان پس از آن که دو شرط «علم به قانون» و «عدالت» را در مورد زمامدار مطرح می کند و این که این ها در بسیاری از فقهای عصر ما وجود دارد، می فرماید:
اگر فرد لایقی که دارای این دو خصلت باشد به پا خاست تشکیل حکومت داد، همان ولایتی را که حضرت رسول اکرم در اداره ی امر جامعه داشته، دارا می باشد و بر همه ی مردم لازم است که از او اطاعت کنند.
حال که سخن از امام امّت به میان آمد، این سخن را هم از او بخوانیم:
همانطور که پیامبر اکرم، مأمور اجرای احکام و برقراری نظامات اسلام بود و خداوند، او را رئیس و حاکم مسلمین قرار داده و اطاعتش را واجب شمرده است، فقهای عادل هم بایستی رئیس و حاکم باشند و اجرای احکام کنند و نظام اجتماعی اسلام را مستقرّ گردانند.

با دخل و تصرف در کتاب ولایت فقیه به زبان ساده
نوشته ی حجت الاسلام و المسلمین جواد محدثی
ناشر:بوستان کتاب