انتخاب یکی از فقهای دین برای رهبری امت و کشور، کار ساده ای نیست و از هر کس بر نمی آید. مثل انتخاب یک پزشک متخصص برای ریاست همه ی مسائل پزشکی و درمانی کشور با اختیارات فراوان و برای همیشه. برای تشخیص این که مناسب ترین فرد برای این کار و ریاست کیست، انتخاب کنندگان باید،
هم به مسائل پزشکی و علم طب، آشنایی زیادی داشته باشند،
هم اوضاع کشور و نیاز جامعه را بشناسند
و هم پزشکان متخصص و متعهد و بی غرض را خوب بشناسند.

طبیعی است که باید جمعی از پزشکان صاحب نظر و آگاه و صالح و بی غرض جمع شوند و با مشورت هایی که با هم می کنند، لایق ترین فرد را انتخاب کنند.
البته خود این پزشکان هم باید حساب شده انتخاب شوند و افرادی باشند که هم از نظر علمی و هم اخلاقی، لیاقت انتخاب «برترین پزشک» را داشته باشند.
البته این پزشکان را مردم خودشان باید انتخاب کنند. در جامعه، خیلی ها شغلشان پزشکی است و در بیمارستان ها، درمانگاه ها، یا مطب های خصوصی به کار مداوای مردم می پردازند ولی همه در یک سطح نیستند. مدرم با این ها سرو کار دارند، مراجعه می کنند، نسخه می گیرند، دردهای خودشان را به آنان می گویند و درمان می طلبند، ممکن است میان این پزشکان هم کسانی باشند که از نظر دانش پزشکی یا تجربه و مهارت درمان یا از نظر اخلاق و رفتار، در حدی نباشند که انتخاب بهرتین پزشک را به آنان واگذار کرد. طبیعی تر آن است که از میان این همه پزشک، مثلا پنجاه نفر با رأی مستقیم مردم انتخاب شوند و این پنجاه نفر که افراد آگاه، دیندار، سالم، بی غرض، دلسوز، باتجربه و شایسته اند، برای عهده دار شدن آن مسئولیت سنگین که گفته شد، بهترین پزشک را انتخاب کنند، چون عموم مردم، هرچند اطلاعاتی هم در مورد مسائل پزشکی داشته باشند، ولی در حدی نیستند که بتوانند آن فرد اعلا و برتر را هم تشخیص دهند. پس مردم، پزشکان صالح را انتخاب می کنند و این متخصصین هم برترین پزشک را. در نتیجه، مردم هم با یک واسطه در انتخاب رئیس کل همه ی پزشکان و امور درمانی جامعه سهیم و شریکند.
آن چه گفتیم، فقط یک مثال بود برای روشن تر شدن نقش گروهی از علمای دین به نام «خبرگان» در انتخاب رهبر. مثال گذشته را در مورد فقها و انتخاب «ولی فقیه» هم می توان پیاده کرد.
اگر بنا باشد کسی به عنوان «ولی فقیه» و رهبری جامعه بر محور اسلام و احکام قرآن انتخاب شود، آن هم با شرایط و مشخصاتی که گفته شد،برای مردم سخت خواهد بود. تشخیص این که کدام یک از علمای دین و فقهای شیعه، از نظر علمی، تقوایی، آگاهی های سیاسی، شجاعت، قدرت رهبری، توانایی برای برنامه ریزی و مدیریت و هدایت جامعه، از همه شایسته تر است، برای عموم مردم دشوار است، چون همه ی فقها را از نزدیک نمی شناسند و با همه ارتباط و معاشرت نداشته اند. کسی می تواند این شناخت را داشته باشد که خودش هم در مسائل دینی و فقهی و علمی و سیاسی آگاه باشد، وگرنه چطور می تواند بشناسد و انتخاب کند؟ مردم شاید علمای شهر و منطقه ی خودشان را بشناسند، ولی شناخت برترین فقیه، از مجموعه ی فقهایی که مثلا در قم یا تهران یا … به سر می برند، مشکل است.
در این جا هم مثل انتخاب بهرین پزشک، عمل می شود. یعنی از هر استانی یک یا چند نفر از علما و فقها که صلاحیت نظر دادن در مسئله «رهبری و ولایت فقیه» را داشته باشد، انتخاب می شوند. به آن ها «خبرگان» گفته می شود. یعنی خبره و کارشناس و متخصص این مسئله اند. آنان را مردم مستقیماً انتخاب می کنند. از همه ی کشور، به تناسب جمعیت هر منطقه، تعدادی خبره و کارشناس برگزیده می شوند که تقریباً به هشتاد نفر می رسند. خبرگان که خودشان از علمای دین و آگاهان در مسائل فقهی و شرعی و اجتماعی اند، جلسه هایی برگزار می کنند و بر اساس معیار ها، شرایط و ویژگی هایی که باید در رهبر باشد، کسی را به عنوان «ولی فقیه» از میان علما و فقها انتخاب می کنند. به تشکیلات این مجموعه «مجلس خبرگان» گفته می شود.
پس، مردم خبرگان را انتخاب می کنند و خبرگان رهبر را. این جا هم مردم به ولی فقیه رأی داده و او را انتخاب کرده اند، ولی با یک واسطه.

کتاب ولایت فقیه به زبان ساده همراه با دخل و تصرف
نوشته ی حجت الاسلام و المسلمین جواد محدثی
ناشر:بوستان کتاب
سال نشر:چاپ یازدهم۱۳۹۱