آیت الله العظمی شیخ جواد تبریزی (قدس سره)

آیت الله تبریزی از شاگردان ممتاز آیت الله خویی در چگونگی اثبات ولایت فقیه از راه حسبه در کتاب «صراط النجاة» امور حسبیه را به دو دسته تقسیم کرده‏اند: ۱- امور حسبیه به مفهوم مضیق، ۲- امور حسبیه به معنای موسع، (صراط النجاة، ص ۱۰ و۱۲). «حسبه» به معنای اجر و ثواب است. کارهایی که می‏دانیم خداوند راضی نیست بر زمین بماند و شخص خاصی برای آن‏ها تعیین نشده است، «امور حسبیه» نامیده می‏شود؛ مثل سرپرستی اطفال بی سرپرست و حفظ اموال آن‏ها، دفن مسلمانی که خویشاوند ندارد، حفظ اموالِ اشخاص غایب. به نظر فقها، مسؤولیت این گونه کارها یا اختصاصا بر عهده فقیه عادل است و یا قدر مسلّم آن است که فقیه عادل، حقّ تصدی این مسؤولیت‏ها را دارد و اگر فقیه در دسترس نباشد، بر عهده مسلمانان عادل و در غیر این صورت بر عهده مسلمانان غیر عادل است؛ بنابراین قدر مسلّم آن است که با وجود فقیه عادل، دیگران حقّ تصرّف در امور حسبیه را ندارند.