پیامبران الهی،فرستادگانی از سوی خداوند برای هدایت مردم اند.پیامبر اسلام حضرت محمد صلی الله علیه وآله نیز،با ماموریتی که از طرف خدا داشت،دین او را به مردم رساند،عده ی بسیاری به او ایمان آوردند و مسلمان شدند.البته گروهی هم با او دشمن بودند و اسلام را نپذیرفتند.آنان،چه به صورت دشمن رویاروی(کافران و مشرکان)و چه به صورت دشمنانی که نقاب دوستی به چهره زده بودند(منافقان)با او مخالفت و دشمنی می کردند.رسول خدا به فرمان پروردگار،از مکه به مدینه هجرت کرد و با همراهی و پشتیبانی مومنان،جامعه ی دینی و «حکومت اسلامی» تشکیل داد تا هم بتواند دین خدا را بهتر تبلیغ کند و گسترش دهد و پیاده کند، هم به صورت یکپارچه و قوی تر،با دشمنان بستیزد و توطئه گران را سرکوب کند.نیاز جامعه به رهبری همیشه بوده و مردم هم پذیرفته بودند،چون بدون رهبری و حکومت،رشته ی کارها از هم میگسلد و هرج و مرج پیش می آید. از سوی دیگر،فلسفه ی بعثت انبیا به تعبیر قرآن کریم،اقامه ی قسط و عدل در جامعه است. مگر می توان بدون داشتن حکومت و قدرت اجرایی،تنها با موعظه و ارشاد در جامعه عدالت برقرار کرد؟

غیر از آن که به خاطر پیغمبر بودن آن حضرت، بر مردم لازم بود که از او پیروی کنند،چون فرستاده خدا بود،در مسائل اجتماعی و حکومت هم،چون پیشوای مردم بود و مردم برای سامان یافتن کارهایشان لازم است از پیشوا و حاکم صالح پیروی کنند،فرمانبرداری از او بر همگان لازم بود.مگر می شود کسی پیشوای مردم باشد و صلاحیت و شایستگی و عدالت هم داشته باشد، آن گاه مردم پیرو او نباشند یا اطاعت او را بر خود لازم ندانند؟ این منطقی نیست.
خداوند برای او حق نظارت بر مردم،حق تصمیم گیری در امور جامعه،حق جنگ و صلح و پیمان بستن و پناه دادن و قطع رابطه یا برقراری ارتباط با دیگران و… قرار داده بود. این ها از شرایط و لوازم پیشوایی و زمامداری و در مجموع به سود مردم است.مردم هم موظف بودند از او اطاعت کنند.اطاعت از او اطاعت از خدا بود،چون خداوند فرمان داده بود که از فرستاده اش فرمانبرداری کنند.مگر می شود کسی مطیع خدا باشد ولی از فرستاده او اطاعت نکند؟ این به معنای سرپیچی از فرمان خداست و کسی که ولایت خدا را پذیرفته باشد،در برابر دستور او هم تسلیم خواهد بود.
خداوند برای سر و سامان دادن به کارها و اداره ی جامعه و هدایت فکری و عملی مسلمانان،حقوق و اختیاراتی را که اشاره شد،به پیامبرش داده بود. برای پیامبر نیز داشتن چنین اختیاراتی لازم بود، چون بدون آن ها نمی توانست جامعه را اداره و رهبری کند و فرهنگ دینی و ارزش های اخلاقی و اصول عدالت را حاکم سازد.
این همان چیزی است که به آن«ولایت» می گوییم، یعنی داشتن نوعی حق تصرف و دخالت و امر و نهی و مدیریت، و لزوم تبعیت مردم از او.
با آن که مردم هم دارای فکر و اراده و انتخاب بودند، ولی نظر و فرمان پیامبر را بالاتر از نظر خویش می دانستند و حتی در کارهای خودشان اطاعت از دستور آن حضرت را وظیفه ی خود می دانستند و روی حرف پیامبر،حرف نمی زدند

حجت الاسلام جواد محدثی، ولایت فقیه به زبان ساده؛ بوستان کتاب ۱۳۸۱، ص۱۳